Tafeltje, dek je!, deel 1
De tafel dekken: hoe hoort het nu?
De gedekte tafel' is een Nederlands begrip dat verwijst naar een tafel die netjes is voorbereid voor een maaltijd. Dit houdt in dat het tafelkleed ligt, het servies is uitgestald en er bestek en glazen zijn neergezet. De stijl van een gedekte tafel kan variëren afhankelijk van de gelegenheid, zoals een formeel diner, een dagelijks gezinsmaal of een feestelijke gelegenheid. Elementen zoals kaarsen, bloemen en servetten kunnen deel uitmaken van een gedekte tafel om de sfeer te verhogen. Wil je weten hoe je een specifieke tafel dekt voor een bepaalde gelegenheid? Wat je wel mag en niet mag aan een gedekte tafel?
Tafeltje, dek je!, deel 2
Uitgangspunten voor een gedekte tafel
Voor het dekken van een feesttafel bestaat een aantal uitgangspunten met voldoende ruimte voor eigen inbreng. Is er bijvoorbeeld niet voor iedereen hetzelfde bord? Zoek dan naar een gemeenschappelijke factor: allemaal bloemendessins of alles in blauw en wit. Dan ziet je feesttafel er ook prachtig uit.
Tafeltje, dek je!, deel 3
Bestekonderdelen
Eten en drinken zijn letterlijk eerste levensbehoeften. Lange tijd eet de mens met zijn vingers en tot 1500 bestaan er nauwelijks gedragsregels aan tafel. Men drinkt uit dezelfde beker en eet uit één schotel. In een doorsnee gezin staat de kookpot of braadpan op tafel en eenieder nuttigt hieruit zijn portie. Het eetgerei beperkt zich tot het meest noodzakelijke. Vast voedsel wordt met de vingers of met de punt van het mes naar de mond gebracht. Voor vloeibare spijzen gebruikt men een lepel. Tot in de zestiende eeuw is het de gewoonte dat iedere gast zijn eigen lepel en mes meebrengt. Hij doet dat in een koker of doos die ‘bestek’ genoemd wordt. In de loop van de geschiedenis meten de Europese hoven en de burgerij in de steden zich steeds meer etiquette aan. Aan tafel zit je netjes rechtop en als de vork zijn intrede doet, komt op het eten met de vingers zelfs een taboe te rusten.
Dag voor blinden en slechtzienden
Op 13 maart 2024 hield Stichting de ZilverKamer Zeist, voor de tweede maal, een dag voor blinden en slechtzienden. De dag vond plaats in de Spiegelzaal van Slot Zeist.
Job Boot in gesprek met Oscar Meijer
Zie je koning Willem-Alexander, dan is Oscar Meijer (60) nooit ver. De megafan uit Amersfoort heeft er twee coronajaren op moeten wachten, maar vandaag kan hij ein-de-lijk weer een dropstaaf aan de vorst geven.
Historische edelsmeedtechnieken
Stichting De ZilverKamer Zeist is in het bezit van diverse collecties gereedschap van zilversmeden die werkzaam waren in de Zeister zilverindustrie. In dit artikel wordt het gebruik van het gereedschap voor het ambacht van zilver- of goudsmid nader uitgelegd.
Plaquette op de capitulatie
In Penningkundige geschiedenis van de oorlogsjaren 1940-1945 in het Jaarboek van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Penningkunde, XXXVII (1950). beschrijft dr. W.F. Bax (1891-1961) op pagina 52 onder nummer 22 een plaquette gemaakt in Zeist.
De Amsterdamse voorgeschiedenis
Op 11 december 1920 werd een deel van de zilverfabriek van de N.V. Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken voorheen J.A.A. Gerritsen aan de Karpervijver in Zeist door brand verwoest. Bij deze brand ging het bedrijfsarchief grotendeels verloren. Aangenomen mag worden dat het archief van de oprichter van de zilverfabriek, Jan Gerritsen, in Zeist bewaard werd en met de brand verloren ging. Voornamelijk aan de hand van krantenartikelen is geprobeerd de geschiedenis die loopt van 1866-1903 te beschrijven.
De Amsterdamse zilverfabriek Gerritsen
In het in 2016 verschenen boek ‘Amsterdam 1900’ van Anneke van Veen laat de auteur aan de hand van oude foto’s zien hoe Amsterdam rond 1900 in een dynamische stad veranderde. De industrie en de havens groeiden. Bij de research voor dit boek werden foto’s gevonden van onbekende of intussen vergeten fotografen.
De gestolen burgemeestersketen
De burgemeesters dragen als teken van hun waardigheid bij bepaalde door de wet genoemde gelegenheden de ambtsketen met daaraan bevestigd de ambtspenning. Het dragen van onderscheidingstekens door gezagsdragers gaat terug tot in de oudheid. Door het tonen van bepaalde gezagssymbolen maakte men duidelijk welk ambt men bekleedde. Een van die symbolen is de keten. Een voorbeeld is de keten die de schutterskoning van de schuttersgilden droeg. Een traditie die nog in ere wordt gehouden door de schuttersverenigingen.
De ambtsketen van 1964, een magistraat waardig
‘De ambtsketen combineert rituelen en gewoonten, traditie en symbolische waarden en wordt (tegenwoordig) door zowel mannen als vrouwen gedragen: een “conversation piece par excellence”. De ambtsketen onderscheidt de burgemeester en geeft hem of haar meer waardigheid.’
Liesbeth den Besten, voormalig adviseur Werkgroep Ambtsketen, 2015.
Gestolen ambtsketen burgemeester Zeist glanst weer als vanouds
De kranten stonden er in 1963 vol van: de diefstal van de ambtsketen van de burgemeester van Zeist, Korthals Altes. Twee weken later werd de ambtsketen zwaar beschadigd terugbezorgd door de berouwvolle dader. Maar de gemeenteraad had net een dag eerder besloten 3.000 gulden uit te geven aan de nieuwe, huidige ambtsketen. Na een grondige restauratie ligt de oude ambtsketen er weer glanzend bij. www.ad.nl
https://www.ad.nl/utrecht/gestolen-ambtsketen-burgemeester-zeist-glanst-weer-als-vanouds~ac12d12b/
Buitenplaats - Hotel - Kasteel Kerckebosch
In de Zeister bossen aan de Arnhemse Bovenweg ligt een bijzondere buitenplaats: Kasteel Kerckebosch. De torens, raampartijen en opmerkelijke details stellen bezoekers voor een raadsel. Uit welke tijd dateert dit bouwwerk? Die geschiedenis is nu uitgezocht door Pierre Rhoen, oud-gemeentearchivaris van Zeist.
Bos - buitenplaats - kasteelhotel, ’t Kerckebosch
’t Kerckebosch recommandeerde zich met: ‘Comfortabele kamers, uitstekende keuken, goede bediening en prachtige omgeving. Tennisbaan en gelegenheid tot paardrijden.’
Ursul de Geer (1946-2020) bleef zijn leven lang de jonkheer uit Zeist
Men mag hem een markante persoonlijkheid noemen, hij die in Zeist werd geboren en opgroeide. Zijn levenslange liefde voor toneel en sport vond hij in dit dorp met stadse allure.
In interviews met de journalisten Margriet Hunfeld (1996 Utrechts Nieuwsblad) , Fred Lammers (1990 en 1998 Trouw), Robert Misset (1990 Het Parool) en Martin Simek (1995 Het Parool) gaf hij een inkijk in zijn jeugdjaren.
Het eerste kinderschoentje
‘Ach, dat dierbare eerste schoentje van uw oudste spruit! Dat eerste schoentje heeft u vertederd en ontroerd - u hebt er geen afstand van kunnen doen en daarom hebt u het laten bronzen en zó prijkt het nog altijd op schoorsteen, kast of étagère.’
Zilver pleet
Wordt ook wel Plated of Pleet genoemd, naar het Engelse Silver plated. Bij deze werkwijze wordt op een roestvrijstalen of alpacca ondergrond een dunne laag zilver aangebracht.
Foto's van glasnegatieven ingekleurd
De stand van de huidige fotografie maakt fotograferen makkelijk en is van een voortreffelijke kwaliteit. Toch mist men iets aan deze foto's. Men mist de sfeer op de foto’s zoals die was te vinden met het glasnegatief. Op het punt van sfeer is de oude techniek onovertroffen. Glasnegatieven zijn een waardevolle schat, zowel fotografisch als in historisch opzicht.
Zeist en de zilverindustrie?
‘Decennialang was Zeist het belangrijkste centrum van de Nederlandse zilverindustrie.’ Zo begint Annelies Krekel-Aalberse haar inleiding in het boek Zeist Zilver Werken (2004), dat verscheen bij gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in Slot Zeist, gehouden van medio december 2004 tot medio maart 2005.
Glans gegeven aan een oneervol afscheid
Het is opmerkelijk dat van de twaalf burgemeesters van Zeist sinds 1811 twee van hen bij gelegenheid van hun afscheid een prachtige zilveren schaal van de burgerij mochten ontvangen: Van Bern in 1850 en baron Van Tuyll van Serooskerken in 1934. Het einde van het burgemeesterschap van Van Bern was pijnlijk voor de man. Was zijn persoon het slachtoffer van de machtsstrijd tussen de koning en minister Thorbecke? Telde zijn lange staat van dienst niet voor Thorbecke?
De mens onder de ambtsketen
Een biografische schets van Cornelis Jan baron van Tuyll van Serooskerken burgemeester van Zeist 1919-1934, gepresenteerd bij de start van de tentoonstelling ‘De mens onder de ambtsketen’.
Stakingen in de zilverindustrie in Zeist
In 2000 verscheen het boek van Sjaak van der Velden (1954) Stakingen in Nederland. Arbeidersstrijd 1830-1995. Op de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) is een database te raadplegen waarop 16.464 stakingen tussen 1372-2008 zijn te raadplegen. De stakingsdatabase is een bijgewerkte versie van de database die voor het hiervoor genoemde boek is gebruikt.
Voor Zeist levert een onderzoek in deze database achttien stakingen op in de periode 1910-1986.
‘Het silver der kleijne luijden’
Van het productieproces van tin, interviews met tinnegieters, de geschiedenis van tin tot alle bedrijven die actief zijn geweest en nog steeds zijn (Kurz Edeltin) in Zeist.
Veel afbeeldingen die de kwaliteit, de onderlinge verschillen en het historisch beeld van de tinnegieterijen laten zien.
Herinneringslepeltje uit het atelier voor emaille sieraden
‘Wie ’t kleine niet eert, is het grote niet weerd.’, zegt het spreekwoord. Deze woorden zijn zeker van toepassing op een lepeltje gevonden bij de kringloopwinkel ‘Het goede doel’ op de Dijnselburgerlaan in Zeist tegenover de brandweerkazerne.
Het lepeltje lag in een mandje met misschien wel meer dan honderd andere lepeltjes. Dit lepeltje viel op door het gemeentewapen van Zeist op het uiteinde van de steel. De verrassing vormde echter een inscriptie en een fabrieksmerk op de achterzijde.
Treinstation Huis ter Heide
Behalve de treinstations Driebergen-Zeist (1844) en Den Dolder (1863) bezat Zeist nog drie stations: Bosch en Duin, Huis ter Heide en Zeist. Deze stations lagen aan de spoorlijn Bilthoven-Zeist. Deze lokaalspoorweg werd in 1901 geopend. De spoorweg kruiste de Amersfoortseweg. Bij de spoorwegovergang werd in 1902 een dienstwoning voor de stationschef met een wachtkamer voor de reizigers gebouwd. In 1911 werd ook het woonhuis gedeelte in gebruik genomen als station.
Meestertekens van Zeister zilversmeden
Op alle voorwerpen die de goud- en zilversmid maakte, sloeg hij zijn uniek meesterteken in. Tot aan de invoering van het gehalteteken gaf het meesterteken tevens garantie inzake de kwaliteit van het metaal.