De erepenning van de fabriek
De erepenning van de Koninklijke Nederlandse Fabrieken van Gouden en Zilveren Werken Van Kempen en Begeer
R.P.M. Rhoen
Op de website van Stichting De Zilver-Kamer - www.zilverkamerzeist.nl - staat sinds 15 augustus 2018 het artikel ‘De erepenning van de Fabriek van Gouden, Zilveren en Diamanten Werken J.A.A. Gerritsen en haar opvolgers’.
Twee bedrijven werden haar opvolger. Na de fusie in 1960 van de Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Gouden en Zilveren Werken Gerritsen en Van Kempen met de Koninklijke Nederlandsche Edelmetaal Bedrijven Van Kempen, Begeer & Vos werd de nieuwe naam Koninklijke Nederlandse Fabrieken van Gouden en Zilveren Werken Van Kempen en Begeer.
Wijzigingen aan de erepenning sinds 1960
In het in 2018 gepubliceerde artikel wordt vermeld dat de jubilarissen sinds de fusie in 1960 de erepenning ontvingen, zoals die voorheen bij Van Kempen, Begeer & Vos werd uitgereikt. Deze penning was een ontwerp van de Hongaar Eduard Telcs (1872-1948) uit 1921.
Op de voorzijde van deze penning staat in hoog reliëf een op een kleed zittende naakte vrouw die haar rechterhand boven een schelp - symbolische voorstelling van de hemel - vol goud, zilver en juwelen houdt, die door een gevleugelde putto omhoog wordt gehouden. Haar linkerhand rust op een zitbank.
De opmerking in het aangehaalde artikel dat de het omschrift van de erepenning na de fusie zal zijn veranderd, wordt bevestigd door erepenningen uit 1972, 1973, 1974, 1981, 1986 en 1988. Het omschrift op deze penningen luidt: N.V. KONINKLIJKE VAN KEMPEN EN BEGEER NEDERLAND ANNO 1835.
Het vermoeden dat de signatuur van de ontwerper op de penning in 1960 zou zijn verwijderd, is onjuist gebleken. Al die penningen zijn nog gesigneerd met TELCS.
1989 is het breukjaar. In plaats van n.v. komt in het omschrift b.v. te staan en is de penning niet meer gesigneerd.
Dit alles blijkt uit de bestudering van (foto’s van) de erepenningen die aan de hieronder genoemde jubilarissen werden uitgereikt:
- 1972 J.J. (Jan) Broekhuizen - 25-jarig jubileum
- 1973 P.A. (Piet) Taal - 25-jarig jubileum
- 1974 W. van Tellingen - 50-jarig jubileum
- 1981 J. (Han) Visser - 25-jarig jubileum
- 1986 J.G. (Jan) Reijken - 40-jarig jubileum
- 1988 P.A. (Piet) Taal - 40-jarig jubileum
- 1989 M.J.B. (Martin) de Sain - 25-jarig jubileum
Zilversmid Willem van Tellingen (1910-1998) ontving in 1974 bij gelegenheid van zijn 50-jarig jubileum een gouden erepenning. Deze penning heeft een diameter van 25,2 mm en het gewicht bedraagt 12,5 gram.
De penning van Telcs voor andere doeleinden
De penning van Telcs met de zittende naakte vrouw en de gevleugelde putto is door Van Kempen, Begeer & Vos voor meerdere doeleinden gebruikt dan alleen als erepenning voor haar jubilerend personeel.
In 1951 werd er in Londen een internationaal juwelierscongres gehouden. Bij die gelegenheid werd een penning uitgegeven met op de voorzijde de hiervoor genoemde afbeelding en het omschrift: CONGRESS LONDON 23-26 MAY 1951. Op de keerzijde staat een smeltkroes in een brandend vuur afgebeeld en het omschrift: VIM TEMPERATAM DI QUOQUE PROVEHUNT IN MAIUS. Het signatuur van Telcs ontbreekt.
Ter herinnering aan het internationaal juwelierscongres gehouden in Parijs in 1937 werd ook een penning uitgegeven. Op de voorzijde van deze penning staat de gevleugelde putto van Telcs met de omhooggehouden schelp, een detail uit de penning van 1921. Het omschrift luidt: congrès inter·b·i·b·o·a·paris 4-8 juillet 1937. De keerzijde is identiek aan de penning uit 1951, een smeltkroes in een brandend vuur en het omschrift: VIM TEMPERATAM DI QUOQUE PROVEHUNT IN MAIUS. Het signatuur van Telcs ontbreekt ook op deze penning.
B.I.B.O.A. is de afkorting van Bureau International de la Bijouterie Orfèvrerie Argenterie (Internationale Federatie van Fabrikanten en Handelaren in juwelen, bijouterieën en goud- en zilversmeden).
Hierbij is het interessant te vermelden dat de keerzijde van de penningen uit 1937 en 1951 met de smeltkroes in een brandend vuur op de penning geslagen ter herinnering aan het internationaal juwelierscongres in Amsterdam van 19-26 april 1926 de voorzijde was.
Het omschrift: VIM TEMPERATAM DI QUOQUE PROVEHUNT IN MAIUS is uit de gedichtenbundel Carmina van de Romeinse dichter Horatius (65-8 v.Chr.).
Een ander voorbeeld hiervan is een penning uit 1934 met deze voorstelling. Deze penning draagt aan de voorzijde het signatuur telcs en het omschrift: N·V·KON·NED·EDELMETAAL BEDRIJVEN·VAN KEMPEN·BEGEER·EN·VOS. Op de keerzijde staat binnen een lauwerkrans het omschrift: TER HERINNERING AAN AANGENAME SAMENWERKING EN CENTRAAL: AAN P. VISSER| DEN KUNDIGEN| BLIJMOEDIGEN EN| TROUWEN | MEDEWERKER | DER FIRMA| ROELOF CITROEN| 4 JUNI 1894-1934.
